Szóste urodziny polskiej Wikipedii – 26 września

September 21st, 2007
co-creation, polskie web 2.0, user contributed value

Niniejszy artykuł jest pierwszym z serii artykułów poświęconych Wikipedii – internetowej encyklopedii. Pretekstem do ich powstania są nadchodzące 6. urodziny polskojęzycznej Wikipedii (26 września), a tak naprawdę celem jest pokazanie jakie mechanizmy motywują ludzi do pracy w tym projekcie i co sprawia, że treści zamieszczone w Wikipedii są “wystarczająco dobre”. Co jakiś czas obserwuję jak mass media lekceważąco, lub bez zrozumienia tematu, odnoszą się do Wikipedii, tropiąc kolejne „przekręty” i starając się udowodnić, że Wikipedia to tylko taka zabawa, z której nic dobrego nie wynika. Niechętny stosunek części polskiego społeczeństwa do Wikipedii wynika w dużej mierze z nieznajomości zasad działania projektu, mam więc nadzieję, że seria artykułów, z której ten jest pierwszym – przybliży odpowiednio ten największy otwarty projekt na świecie. W kolejnych artykułach Agnieszka Kwiecień, Sekretarz Stowarzyszenia Wikimedia Polska przedstawi:

• tło historyczne projektu – trochę wspominek i zadumy nad szybkością zmian
• ludzie w projekcie – osoby tworzące Wikipedię robią to na zasadzie wolontariatu – co powoduje że tyle czasu poświęcają projektowi? Co ich motywuje?
• problemy w projektach otwartej treści – problemy Wikipedii to szereg zagadnień związanych z tworzącymi jej społeczność osobowościami jak również specyficzną dla projektu otwartością – jak można sobie z nimi poradzić?
• inne projekty Fundacji – ruch Wikimedia to nie tylko encyklopedia Wikipedia – powstał szereg innych projektów UGC opartych na tym samym mechanizmie – warto poznać je wszystkie
• przyszłość projektów Wikimedia – jakie są najbliższe plany, jakie największe bolączki do przezwyciężenia, czy Wikipedia zmieni świat?

Agnieszka będzie mogła w kontekście tych wszystkich kwestii odpowiedzieć na wasze pytania dotyczące tematów związanych z Wikipedią, Fundacją Wikimedia i Stowarzyszeniem Wikimedia Polska.

Wikipedia – tło historyczne – jak to wszystko się zaczęło?

Historia Wikipedii rozpoczyna się 15 stycznia 2001 roku. Od tamtego dnia ten wielojęzyczny projekt internetowej encyklopedii rozwijał się i stawał ikoną ruchu wolnej treści. Prawie rok wcześniej w marcu 2000 r. jej fundatorzy Jimmy Wales i Larry Sanger założyli projekt Nupedia, dla którego Wikipedia miała być tylko projektem pomocniczym. Nupedia pisana była przez ekspertów z danych dziedzin i posiadała siedmiostopniowy proces recenzji. W efekcie, w ciągu trwania projektu napisano 24 artykuły, a kolejnych 74 było na różnych etapach rozwoju. Projekt zamknięto ostatecznie we wrześniu 2003 r., kiedy już było wiadomo, że oparta o bardziej liberalne zasady Wikipedia rozwija się o wiele szybciej. Treści w Nupedii miały być udostępniane na własnej licencji NOCL, jednak później zdecydowano się na GNU FDL (ang. GNU Free Documentation License). Tą samą licencją objęte zostały treści udostępniane we wszystkich wersjach językowych Wikipedii.
Podstawową i zasadniczą różnicą w stosunku do Nupedii było to, że Wikipedię mógł tworzyć każdy. Zrezygnowano także z procesu recenzji – nad artykułem mogła pracować grupa osób, a efekt ich pracy był widoczny od razu. Istotną rolę w rosnącej popularności tego projektu odegrało wykorzystanie koncepcji WikiWikiWeb, która umożliwiła techniczną realizację idei szybkiej edycji tekstów, pracy grupowej i dostępu on-line równocześnie. Jako pierwsza powstała wersja anglojęzyczna, na polską wersję przyszło poczekać do 26 września 2001 r. Krzysztof Jasiutowicz i Paweł Jochym utworzyli początkowo polski odpowiednik Wikipedii, który 12 stycznia 2002 stał się częścią międzynarodowej Wikipedii.
Powstanie Wikipedii zapoczątkowało ruch Wikimedia. Społeczność projektów zgromadzona wokół idei wolnej wiedzy zaczęła się organizować i 20 marca 2003 r. powstała Fundacja Wikimedia (Wikimedia Foundation) z siedzibą na Florydzie. Fundacja sprawuje opiekę nad Wikipedią i powstałymi wokół niej projektami opartymi o technologię Wiki. Uczestnicy największych wersji językowych zauważyli potrzebę lokalnej współpracy i założyli oddziały lokalne Fundacji, początkowo we Francji i w Niemczech, a 15 listopada 2005 zarejestrowane zostało Stowarzyszenie Wikimedia Polska. Stowarzyszenie zostało założone przez 26 wikipedystów na pierwszym organizacyjnym spotkaniu w Krakowie. We wrześniu 2007 r. stowarzyszenie liczy 87 członków (w tym 2 wspierających). Do zadań stowarzyszenia należy m.in.: opieka nad polskimi projektami Fundacji Wikimedia, organizacja zlotów, promocja projektów Wikimedia w Polsce oraz wsparcie techniczno-prawne projektów Wikimedia. Stowarzyszenie prowadzi także kilka inicjatyw, m.in. Wikikonkurs – wspierając finansowo pomysły wzbogacające projekty w treść.
Działanie projektów i tworzących je społeczności opiera się na pięciu filarach, które są jednym z kluczowych elementów warunkujących sukces ruchu Wikimedia:

• Wikipedia to encyklopedia – nie umieszczamy twórczości własnej, każda informacja powinna być weryfikowalna w istniejących źródłach.
• Neutralny punkt widzenia – nie forsujemy jednego punktu widzenia, staramy się opisywać zagadnienie możliwie obiektywnie w oparciu o wiarygodne źródła.
• Wolne źródło wiedzy – treści udostępniane są na licencji GFDL (niektóre projekty dopuszczają inne wolne licencje), nie wolno zamieszczać treści objętych prawem autorskim lub w inny sposób go naruszać.
• Wikietykieta – w kontaktach z innymi członkami społeczności niedopuszczalne są ataki osobiste, zaleca się chłodne nastawienie podczas sporów.
• Brak sztywnych zasad – w myśl zasady śmiało modyfikuj strony, otwartość na zmiany i nowe pomysły.

Obecnie (wrzesień 2007) polskojęzyczna Wikipedia zawiera ponad 426 tys. haseł i jest czwartą co do wielkości wersją językową, po angielskiej, francuskiej i niemieckiej

Uruchomiono przy tym 250 wersji językowych. Według licznych badań popularności serwisów internetowych Wikipedia mieści się w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych serwisów. Projekty korzystają z mediów zgromadzonych w Wikimedia Commons, który posiada prawie 2 mln zdjęć, grafik i ścieżek dźwiękowych i jest obecnie najszybciej rozwijającym się projektem. Wszystkie te liczby mają tylko pokazać skalę zjawiska, ponieważ wystarczy tydzień, aby przestały być aktualne. Tempo wzrostu liczby haseł najszybciej rośnie w anglojęzycznej Wikipedii. Jednak poszczególne wersje językowe także wykazują coraz szybszy wzrost.

Najbardziej odczuwalnym wpływem Wikipedii na „zwykłego użytkownika internetu” jest to, że w wynikach wyszukiwania Google hasła z Wikipedii występują często w pierwszej dziesiątce – to świadczy o popularności obecnych tam treści. Czy często korzystacie z Wikipedii? Czy macie zaufanie do dostępnych w Wikipedii treści?

Both comments and pings are currently closed.